Gezondheid en vervroegde uittrede in België
Samenvatting
De deelname van ouderen aan de arbeidsmarkt in België is een van de laagste van alle geïndustrialiseerde landen, zowel voor mannen als voor vrouwen. Volgens berekeningen van de OECD was in 2004 in de leeftijdsgroep van de 55- tot 64-jarigen slechts 21,2% van de vrouwen en 39,3% van de mannen tewerkgesteld (OECD, 2005). Dit maakt dat de gemiddelde uittredingsleeftijd in België ver onder de wettelijke pensioenleeftijd ligt. De lage werkgelegenheidsgraad bij oudere werknemers situeert zich binnen een context van toenemende vergrijzing. Dit leidt tot spanningen inzake de betaalbaarheid van de sociale zekerheid en tot arbeidstekorten op de arbeidsmarkt. De verklaringen voor vervroegde uittrede zijn complex. In de wetenschappelijke literatuur wordt verwezen naar zowel 'push'- als 'pull'-factoren. Met betrekking tot 'pull'-factoren wijst het wetenschappelijk onderzoek op institutionele factoren zoals vervroegde uittrederegelingen en pensioenen. Door negatieve financiële prikkels wordt vervroegde uittrede aangemoedigd en langer werken financieel ontmoedigd. Anderzijds worden hoge arbeidskosten, verouderde competenties en ongezonde arbeidsomstandigheden aangewezen als 'push'-factoren (Blöndal et al., 1997; Angrist et al., 1999). De moeilijke onderhandelingen in het recent afgesloten Belgische 'generatiepact' getuigen van grote sociale weerstand om vervroegde uittrederegelingen terug te dringen (Goyvaerts, 2006). Een wederkerend discussiepunt in het Belgische beleidsdebat rond vervroegde uittrede is de relatie tussen vervroegde uittrede en gezondheid. Meer bepaald wordt geargumenteerd dat vervroegde uittrede mede wordt beïnvloed door belastende arbeidsomstandigheden, die met de leeftijd moeilijker worden om te dragen. Het kan hierbij gaan over fysieke en/of mentale werkbelasting. In het bijzonder wordt hierbij verwezen naar de rol van een gestegen werkdruk in een context van hoge productiviteitseisen, jobonzekerheid en een sterke concurrentiële marktomgeving (Karasek & Theorell, 1990; De Witte, 2002). Illustratief voor dit discours in België is het besluit van het sociaal overleg om de Nationale Arbeidsraad te belasten met een advies over het moduleren van de brugpensioenen in het licht van 'zware beroepen'.
Onbeperkt toegang tot het online archief?
Wilt u dit artikel en alle andere artikelen in het archief onbeperkt kunnen lezen?
Log in of neem een abonnement.
© 2009-2021 Uitgeverij Boom Amsterdam
De artikelen uit de (online)tijdschriften van Uitgeverij Boom zijn auteursrechtelijk beschermd. U kunt er natuurlijk uit citeren (voorzien van een bronvermelding) maar voor reproductie in welke vorm dan ook moet toestemming aan de uitgever worden gevraagd:
Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (postbus 3060, 2130 KB, www.reprorecht.nl) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912.
Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16, Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).
No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher.